1)里头上头并时候，给于在于皆是de
angga de hvlambi
口里头念
mujilen de ejembi
心里头记
uju de hukxembi
头上头顶之
falanggv de tukiyembi
掌上头擎之
hafan tere de bolgo oso
做官的时候要清
baita icihiyara de tondo oso
办事的时候要公
minde gajifi tuwa
给我拿来看
inde benefi xa
给他送去瞧
niyalma de tusa arambi
与人方便
beye de jabxaki bahambi
与己得益
aibide acambi
在何方相见
ubade aliyambi
在此处等候
baita de kicembi
敏于事
gisun de olhoxombi
慎于言

2)把将以使令教字，共是七样尽翻be，
下边必有bu字应，不然口气亦可托。
jingse be hadabumbi
把顶子带之
gvlha be etumbi
把靴子穿之
bithe be ureme hvla
将书熟熟的念
hergen be saikan ara
将字好好的写
gosin jurgan be fulehe obumbi
以仁义为本
doro erdemu be tuhen obumbi
以道德为归
ambasa saisa be an be tuwakiyabumbi
使君子安常
buya niyalma be waka be ulhibumbi
使小人知非
niyalma be gvnin usambumbi
令人失望
jaka be teisu bahabumbi
令物得所
amban oho niyalma be tondo okini sembi
教臣子忠
jui oho niyalma be hiyooxun okini sembi
教人子孝
niyalma be sain gisun gisurebumbi
教人说好话
niyalma be sain baita yabubumbi
教人行好事

3)bu字亦有自然处，只看有be与无be
erdemu ilibuha manggi gebu mutebumbi
德见而后名立
beye tuwancihiyabuha manggi boo teksilebumbi
身修而后家齐

4)也字翻be讲是字，上用serengge与sehengge
tondo serengge dulimba be
忠者中也
ginggun serengge cibsen be
敬者静也
banin serengge uthai giyan be
性即理也
giyan serengge uthai sukdun be
理即气也
fulehe be kicembi sehengge
所谓务本者
hiyooxun deocin be yabure be
是行孝悌也
xu be tacimbi sehengge
所谓学文者
irgebun bithe be kicere be
是攻诗书也

5)上de下bu为被字，用法如同上有be
weri de basubumbi
被人耻笑
gvwa de gidabumbi
被人欺压

6)的之以用皆翻i，在人运用要斟酌
fe ice i baita hacin
新陈的案件
uru waka i arbun dursun
是非的情形
duin mederi i onco
四海之广
tumen jaka i largin
万物之多
tondo i ejen be uilembi
以忠事君
onco i fejergingge be kadalambi
以宽御下
gida i gidalambi
用枪扎
xaka i xakalambi
用叉扠

7)四头之下i念ni，此外单连都使得
gocishvn anahvnjan i tacin
逊让之风
tondo akdun i yabun
忠信之行
giyan fiyan i gamambi
调停齐楚
funcen daban i icihiyambi
办理裕如
abkai xu na i giyan
天文地理
niyalmai buyenin jakai arbun
人情物态
yasai tuwambi
用眼瞧
galai jorimbi
用手指

8)五头的之字翻ni，犹同i字一样说
ya wang ni harangga
哪（原文作“那”）王的属下
ya gung ni duka
哪（原文作“那”）公的门上
ba wang ni baturu
霸王之勇
jang liyang ni mergen
张良之智

9)句尾之ni呢哉用，上承文气有所托
adarame与ainahai，ainu与ai，aiseme
ere ai jaka ni
这是什么东西呢
bi ainu takarakv ni
我为何不认得呢
tere baita ainahai foihori biheni
其事岂偶然哉
terei giyan ainahai taxan ni
其理岂或爽哉
adarame oncodome guwebume mutembini
何能宽宥
ainahai fejile de fangkabuci ombini
岂足蔽辜
ainu uttu mandan（manda） ni
因何如此慢
aiseme tuttu ekxembini
怎么那么（原文为“们”）忙

10)ci字若在整字下，自从由第比离说。
否则上连破字用，若字若是还有则。
abka ci wasimbi
自天而降
na ci banjimbi
自地而生
julgeci tetele gemu uttu
从古至今皆如此
ereci amasi geli antaka
从此以往复如何
hanciki ci goroki de isinambi
由近及远
dorgi ci tulergi de hafunambi
由中达外
uduci
第几
uducingge
第几的
ilaci
第三
ilacingge
第三的
ubaci goro akv
离此处不远
tubaci umesi hanci
离那里很近
i sinci fulu
他比你强
bi weci eberi
我比谁不及
geneci uthai hvdun jio
若去就快来
jiderakv oci alire(《满汉词典》为“aliyare（aliyara）”) be joo
若不来不必等
teike teisulehengge weci
将才遇见的是谁人
teniken tungginehengge（tunggiyehengge）aici
方才拾着的是什么
kiceme tacici xanggaci ombi
勤学则可成
tacirakv oci beyebe waliyabumbikai
不学则自弃也

11)deri亦是从由字，比ci实在有著落
ederi absi genembi
从此处何往
tederi boode marimbi
从那里回家
muke xeri deri tucimbi
水由泉出
edun sangga deri dosimbi
风由孔入
fa deri gala be jafambi
自窗执其手
mederi deri bira de juwembi
自海运於河

13)ji , ju是来，na, ne, nu是去
dosinjirengge dosinju
进来的进来
tucinjirengge tucinju
出来的出来
dosinarangge dosinu
进去的进去
tucinerengge tucinu
出去的出去
dosifi fonjina
进去问去
tucifi gisurene
出去说去

14)齐众 nu, du,与 ca, ce,
sasa acanumbi
大家齐见
uhei hebdenumbi
共同齐商
ishunde aisilandumbi
一齐相助
geren temxendumbi
大家齐争
dalbade ilicambi
齐在旁边站
amala dahacambi
一齐后面跟
ekisakai tecembi
齐都静坐
sula leolecembi
大众闲谈

15)ta, da, te, de, xa, xe, xo，ca, ce, co与ja,je, jo，
此等字样皆一意，频频常常连连说
aisilatambi
常常帮助
ubaxatambi
频频反覆
ucudambi
连连挽和
baktandambi
常常容纳
niyecetembi
频频补缀
hvngsitembi
连连摔抖
ibedembi
连连进步
seoledembi
常常思索
habtaxambi
连连展眼
biluxambi
频频摩抚
eldexembi
频频照耀
nemexembi
连连增加
tokoxombi
连连戳刺
holtoxombi
常常撒谎
arganacambi
频频生芽
ataracambi
常常喧闹
xurgecembi
连连打颤
ergecembi
常常安逸
korsocombi
频频愧恨
hoksoncombi
常常烦愠
gvninjambi
常常思想
toohanjambi
频频犹豫
erehunjembi
连连指望
ulhinjembi
常常醒悟
golonjombi
频频惧怕
olhonjombi
常常畏惧